खोंरेत तथा सीमाविहीन पशुरोग अन्वेषण प्रयोगशाला, बुढानिलकण्ठ, काठमाडौं
वि.सं. 2040 सालमा खोरेत रोग नियन्त्रण प्रयोगशालाको रुपमा स्थापना भएको यस प्रयोगशाला वि.सं. 2061/062 देखि राष्ट्रिय खोरेत तथा महामारी रोग प्रयोगशालाको रुपमा स्थापना भएको हो । यस प्रयोगशालाले स्थापनाकाल देखि नै खोरेत रोग निदान कार्य गर्दै आएको छ । साथै राष्ट्रिय मह्त्वका अन्य सिमाबिहिन पशु रोगहरु जस्तैः क्लासिकल स्वाइन फिवर (बंगुरको हैजा) र भेडामा लाग्ने निलजिबे्र रोगको पनि पहिचान गर्ने कार्य गर्दै आएको छ ।
सन् 2001 देखि 2010 सम्ममा खोरेत रोगको विषाणुको विभिन्न सेरोटायपहरु मध्ये ओ, (14.545) ए, (0.475) र एसिया वन (2.545) पाईएको थियो । वि.सं. 2047/048 मा देखिएको सि टायप वि.सं. 2051/052 पछि देखा परेको छैन। वि.सं. 2076/ 077 पछि एसिया वन र वि.सं. 2078/079 पछि ए टायप पनि देखा परेको छैनभने हाल ओ सिरोटायप मात्र देखिएको छ । खोरेत रोग सार्क क्षेत्रमा नियन्त्रण गर्ने कार्य WOAH/OIE and SAARC Progressive Control Pathway मा यस प्रयोगशलाले सहभागीता जनाई देशको विभिन्न रोग नफैलिएको क्षेत्रहरु र खोप नलगाएका पशुहरुबाट सिरम संकलन गरि FMD NSP ELISA Test र खोप लगाएका जनावरहरुबाट संकलित सिरमहरु FMD Antibody ELISA विधिबाट Antibody पत्ता लगाउने कार्यहरु गर्दैआएको छ । यसका साथै ब्लासिकल स्वाइन फिवर रोगको सिरोमानिटोरिङ कार्य पनि गरि आएको छ ।